Najskuteczniejszy ekoterrorysta świata, Covid-19, postawił sprawę jasno: wszyscy siedzieć na d… w domu, koniec z lataniem bez sensu po świecie, powyłączać wszystko czego absolutnie nie potrzebujecie. Niestety rykoszetem dostało się kulturze, której potrzebujemy; ale na razie jakoś radzi sobie zdalnie. Tymczasem niebo się przejaśnia nad umęczonymi smogiem miastami przemysłowymi, a w weneckich kanałach zaczyna być widać rybki.
Wielu ludzi potraktowało poważnie zalecenie, że najlepsze co mogą zrobić to siedzieć w domu i nie zawracać głowy innym, którzy próbują opanować sytuację, wynaleźć lek, szczepionkę, dostarczyć gdzie trzeba to, co jest w tej chwili naprawdę potrzebne. Okazało się też, jak bardzo jesteśmy wszyscy ze sobą powiązani; jak ten rolnik-filozof, rozdający swoje najlepsze nasiona najbliższym sąsiadom, by dzięki temu i jego plony były zdrowe i silne. Musimy zadbać o wszystkich, bo będziemy tylko tak zdrowi i bezpieczni, jak nasi sąsiedzi; a nawet ci, którzy żyją o wiele dalej.
Ci, którzy siedzą w domu, sprzątają, piją ciepłą herbatkę, doczytują książki, porządkują na szafach, telefonują do bliższych i dalszych znajomych i rodziny, wreszcie mając czas z nimi porozmawiać, może nawet sami coś ugotują, albo posieją coś jadalnego na wiosnę, zaczynają też zrzucać maski. Już nie można wstawić na fejsa wystylizowanych selfie z egzotycznej wycieczki; wycieczka odwołana. Nie można wrzucić wideo z koncertu, bo koncert odwołany. Nie można pochwalić się kolejnym osiągniętym czelendżem, bo większość zmieniła się w fakapy.
Dla wielu ludzi to ogromny stres. Nagle świat zmniejszył się do czterech ścian, albo jeszcze bardziej. Trudno wyobrazić sobie i zrozumieć każdą sytuację; dlatego ja staram się wiedzieć tylko to, co koniecznie potrzebne w najbliższych dniach. Jest to też sprawdzian z tego, czy umiemy weryfikować nadchodzące informacje. Poza tym jednak – zajmuję myśli innymi tematami. Okazało się, że najlepiej działają na mnie długoterminowe plany. Bo tak naprawdę i ta reakcja na pandemię jest naszą ogólnoludzką strategią na przyszłość – dzięki niej będziemy wiedzieli, jak poradzić sobie następnym razem. Szczepionka potrzebna jest nie tylko naszym układom immunologicznym, ale też myślom i planom.
Jednym z najbardziej uspokajających dla mnie filmów była relacja, którą pewna świeżo upieczona mama udostępniła swoim znajomym. Niedawno pochwaliła się że, jako singielka, adoptowała nowo narodzoną dziewczynkę. Jest to koniec bardzo długiej drogi, którą przeszła decydując się na adopcję. Kwarantanna zastała ją na urlopie macierzyńskim; okazało się, że w wielu odległych zakątkach świata siedzenie w domu i unikanie przeziębienia wygląda mniej więcej tak samo.
Znajoma ta zachęcała wszystkich do zadawania jakichkolwiek „wścibskich” pytań na temat adopcji, na jakie chcieliby usłyszeć odpowiedź. Było ich sporo, a ja teraz mam jeszcze więcej – i szukanie odpowiedzi na te pytania jest czymś, co być może warto zrobić właśnie teraz; w każdym razie dla mnie nie było i nie będzie lepszego momentu.
Na przykład: jakie instytucje zajmują się tymi procedurami? W Kanadzie, gdzie mieszka moja znajoma, są dwa systemy: publiczny i prywatny. W Polsce są rozmaite ośrodki adopcyjne, religijne czy świeckie, a do każdego z nich można osobno składać podanie. Jakie warunki trzeba spełnić? Zazwyczaj jest to stabilna sytuacja finansowa i/lub zawodowa, dobre zdrowie, niekaralność, warunki mieszkaniowe. Kto ma większą szansę? Tu jest podobnie w naszych krajach: małżeństwa zawsze będą „pierwsze w kolejce” przed singlami. Co nie znaczy, że my nie mamy szans w ogóle. Wiele małżeństw stara się najpierw o biologiczne dzieci, czasem próbują procedury in vitro; a czas leci… nie bez znaczenia jest też fakt, że oboje małżonków musi jednomyślnie się zgodzić, a różnica wieku między nimi a dzieckiem nie może być zbyt duża.
Poza formalnościami są jednak pytania innej natury: jak trudny jest sam proces weryfikacji? Jakie doświadczenia ma za sobą dziecko? Przecież wszystko, co sprawia że dziecko kwalifikuje się do adopcji, jest traumą dla tego dziecka. Nawet oddanie go tuż po porodzie jest dla niego w pewnym stopniu traumatyczne. A co, jeśli ojcem jest brutalny gwałciciel? Dla mnie taka myśl byłaby chyba trudniejsza do zniesienia, niż wiele innych przeciwności losu. Dalej: czy orientacja seksualna singla/singielki ma znaczenie, jeśli adoptuje jako osoba samotna? Jak przejść kwalifikację nie oczekując niczego, ale jednocześnie przygotowując się na to, że kiedyś zadzwoni telefon z informacją, że odpowiednie dziecko w potrzebie czeka właśnie na nas? A jak to wygląda w takim, na przykład, Meksyku, gdzie małżeństwa i adopcje są dozwolone dla par tej samej płci? Czy tam single niehetero są inaczej postrzegani w tym procesie?
Jednak największym zaskoczeniem dla mnie było chyba to, że udało się osobie ze świata kultury i sztuki; zazwyczaj artyści są uważani za zbyt niekonwencjonalnych, by byli wystarczająco stabilni i odpowiedzialni. To oczywiście też stereotyp. Okazuje się, że mamy też zalety… w przypadku mojej znajomej jest to fakt, że nie bała się dziecka o odmiennym pochodzeniu etnicznym. Myślę, że jej zawód – praca w teatrze, który objaśnia nam złożoność i różnorodność ludzkiego świata bardzo pomoże znaleźć odpowiedzi na nieuchronne pytania o tożsamość… których my, artyści, i tak zawsze szukamy.
Na zdjęciu w tle: pisanka którą zrobiłam w zeszłym roku, z tak zwaną mantrą współczujących Buddów… „om mani padme hum”.
